OPEK

Entrepot Leuven

Herinrichting van het voormalige entrepot van de douane tot kunstencentrum OPEK.

Het Openbaar Entrepot aan de Leuvense Vaartkom diende oorspronkelijk als ontvangstkantoor voor Douane en Accijnzen en douanedepot. Dit ontwerp uit 1956 van Victor Broos is beschermd erfgoed. Nadat het pand zijn functie verloor gaf de Stad Leuven het in 2009 in langdurige bruikleen aan TPAKT, een coalitie van diverse kunstorganisaties in Leuven. Het werd herdoopt tot ‘OPEK’ of ‘Openbaar Entrepot voor de Kunsten’. De ledenorganisaties van TPAKT hadden uiteenlopende noden, van vergaderlokalen over werkateliers, repetitieruimtes tot een complete theaterzaal. Daarnaast was er nood aan een café. De verbouwingen moesten niet alleen rekening houden met het beschermde statuut van het gebouw, maar ook met de geringe financiële draagkracht van de partnerorganisaties.

Om die redenen werd het kantoorgedeelte van het gebouw quasi intact behouden. Het stapelhuis met zijn zware betonskelet leende zich voor een vrije indeling met lichte wanden. De bestaande zij-ingang met loskade voor treinwagons werd met een hellingbaan toegerust als toegang voor zwaar materieel en ingang voor andersvaliden. Een bestaande lift verzekerde verdere toegankelijkheid van alle etages, met uitzondering van de rotonde op het dak. Dit lokaal met 360° uitzicht was slechts via één steile trap bereikbaar. Enkel de theaterzaal viel omwille van de beperkte lokaalhoogte niet in te passen. Daarom werd plaatselijk de vloer tussen eerste en tweede etage verwijderd. Een bijzondere staalconstructie vangt hier het betondak op. Deze ruimte werd rondom afgebakend met een wand in stro-en-leem. Deze bouwwijze werd hier voor het eerst in Europa toegepast voor een theaterzaal.

Het gebouw kende vanaf zijn opening een groot succes. Zo ontstond de vraag naar een uitbreiding op het dak. Die had een dubbele functie. Enerzijds verschafte ze de rotonde een tweede ontsluiting, via trap én lift, zodat ze een volwaardig gebruik kon krijgen. Anderzijds was er nood aan lokalen voor jeugdorganisaties. In overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed werd een lichte, met hout beklede staalstructuur bovenop het bestaande dak ontworpen. De bestaande lift- en trapkokers werden verhoogd. Ze voeren via een overdekt terras naar het jeugdlokaal en dienstruimten. Een overgangsvolume verbindt deze ‘doos’ met de rotonde. Als de nieuwe lokalen in gebruik zijn is er toch een rechtstreekse toegang van de trapkoker naar de rotonde via een deels overdekt terras.

In een derde fase werd het gebruikscomfort gevoelig verbeterd voor zowel de bezoekers als de gebruikers van het gebouw. Met ondersteuning van FOCI en de stad Leuven is een uitgebreid ventilatiesysteem geïnstalleerd, de circulatie van de publieksstromen verbeterd,  wachtplekken en een nieuw sanitair ingericht en een onthaalplek ingericht.

Opdrachtgever:              TPAKT / TPAKTinfra

Fase 1:

Ontwerp en Realisatie:    2009-2011
Oppervlakte:                    6 000 m²
Budget:                            700 000 euro

Fase 2:

Ontwerp en Realisatie:    2013-2015
Oppervlakte:                    320 m²
Budget:                            400 000 euro

Fase 3

Ontwerp en Realisatie:    2020-2023
Oppervlakte:                    6.300 m²
Budget:                            1.400 000 euro

Fotos:                               Anton Leonov